niedziela, 28 czerwca 2009

Lato, słońce, plaża, smutek

Genua
reż. Michael Winterbottom, GBR, ITA, 2008
94 min. Monolith Films


Jeśli chcesz o czymś zapomnieć, jedź do Genuy. Zdaje się mówić do nas Michael Winterbottom. Gwarancji co prawda żadnych nie daje, ale przynajmniej możesz sobie zwiedzić piękne miasto i popluskać się w ciepłym morzu. Nie wiem dlaczego akurat tam zaprowadza nas ten utalentowany reżyser za rękę, ale fakt faktem że postanawia właśnie to włoskie miasto obsadzić w roli barwnego tła dla jego opowieści. Tła, które mimowolnie staje się głównym bohaterem filmu.

Sposób prezentacji Genuy w moich oczach zepchnął opowiadaną historię na drugi plan. Co nie jest rzecz jasna do końca uznawane przeze mnie za wadę. Joe (Colin Firth), po samochodowym wypadku w którym ginie jego żona, postanawia zabrać swoje dwie młode i rozbite emocjonalnie córki do Genuy w której to ma prowadzić zajęcia na tamtejszym Uniwersytecie. Celem nadrzędnym jest jednak oderwanie córek od rodzinnego domu i związaną z nim tęsknotą i pustką powstałą po stracie ich matki. Kelly i młodsza Mary bez słowa sprzeciwu zgadzają się na podróż do Europy, traktując ją jak ich wymarzone wakacje. Tak właśnie zaczyna się film.

W tym momencie do akcji wkracza wspomniana główna bohaterka. Czyli Genua. Od razu widać, że Winterbottom zaczynał od filmów dokumentalnych. Szalenie trafnie wydobywa koloryt i klimat z miasta oraz jego mieszkańców. Wraz z całą trójką uczymy się nowego otoczenia, poznajemy trochę zarysu historycznego w pigułce, oraz staramy się razem z nimi nie zgubić w malowniczych, ciasnych i krętych uliczkach starego miasta. Dzięki temu zabiegowi daje się odczuć przyjemny powiew europejskiego kina wraz z jego nieodłącznymi standardami, przez co fajnie się wszystko ogląda.

Ale skupmy się na naszych nowych mieszkańcach Genuy. Cała trójka permanentnie unika rozmów o swojej matce i żonie, jednak wszyscy doświadczają jej brak na swój charakterystyczny sposób. Najmłodsza Mary, która czuje się winna spowodowania wypadku, widuje w swojej bujnej wyobraźni mamę i zdaje się tęsknić za nią najbardziej. Czego dowodem są jej ciągle powtarzające się nocne ataki histerii i płaczu. Jej starsza siostra Kelly, koncentruje się na nowych chłopakach, jazdą na skuterze i próbie udowodnieniu całemu światu z jej ojcem na czele, że jest już dorosła i może robić co jej się tylko podoba. No i mamy Joe'a, ich ojca i zarazem matkę z konieczności, który po prostu stara się aby jego córki były szczęśliwe. Sam nie zdradza nam zbytnio swoich uczuć, jest szorstki i wydaje się mocny psychicznie. Pod wpływem nowego otoczenia zgadza się na niewinny flirt ze swoją miejscową studentką.

Niby wszystkie trzy postacie zagrane i ukazane nam są całkiem poprawnie. Jednak zabrakło mi u nich większego wynaturzenia emocjonalnego. Poza Mary, pozostała dwójka sprowadza temat swojej matki/żony do zakończonego etapu w swoim życiu i odrzuca go od siebie jak najdalej tylko potrafi. Próbują znaleźć temat zastępczy, ale nie wiem do końca czym się przy tym dokładnie kierują. Oczywiście jest to na swój sposób bardzo wymowne zachowanie, szalenie indywidualne. Ile ludzi, tyle sposobów przeżywania swoich osobistych tragedii. Jednak ich poczynania nie do końca mnie przekonują, choć je rozumiem.

Wydaje mi się również, że Winterbottom celowo nie pozwala nam bardziej wgłębić się w umysły naszych bohaterów. Za prawie każdym razem gdy mógł pójść kilka kroków dalej, błyskawicznie przeskakuje do innej sceny. Być może sami mamy ich ocenić i zastanowić się co byśmy zrobili na ich miejscu, ale być może też po prostu myślał że nam to wystarczy. Mi niestety nie bardzo.

Końcową sceną pokazuje nam co prawda wreszcie jakiś wspólny mianownik całej trójki, który łączy ich trochę zagubione i błąkające się samotnie po uliczkach Genuy dusze. Jednoczy je w silnym rodzinnym uścisku, krzyżując przy tym ich kręte dotąd wąskie puste uliczki, tworząc z nich szeroką i oświetloną ulicę, którą odtąd podążają już razem. Jednak ja mimo wszystko z całej historii zapamiętam i tak tylko świetną rolę Firtha, męczący płacz Mary, anorektyczną budowę ciała Kelly, oraz piękną architekturę miasta które chciałbym kiedyś w przyszłości odwiedzić. Nie znaczy to jednak że film jest kiepski. Nie jest. Jest niepełny i nie do końca mnie przekonujący, za to szalenie urokliwy i klimatyczny. Warto dać mu szansę. Być może do was bardziej przemówi i może nawet odnajdziecie w nim swoje życie.

4/6

czwartek, 4 czerwca 2009

Nuda i obłuda

Anioły i Demony
reż. Ron Howard, USA, 2009
138 min. United International Pictures


Nie wiem co mnie podkusiło żeby rzucić okiem na kolejny (s)hit Rona Howarda. Zapewne spora w tym zasługa kolejnych już w ostatnich dniach darmowych wejściówek do kina, które zwykle przyjmuje bez mrugnięcia okiem. Nie inaczej było więc i tym razem. Ex kino Moskwa zapełniło się więc wczoraj mniej więcej w ośmiu procentach, co biorąc pod uwagę rangę wydarzenia, uznaję za wynik co najmniej przyzwoity.

Poprzednie "sakralne" dzieło Howarda, "Kod da Vinci", dość wysoko wzniósł tumany kurzu na światowych kinowych szlakach. Dzięki darmowej reklamie w postaci krytyki kleru, film obejrzało... no nie wiem ile, bo nie chce mi się szukać, ale umówmy się że dużo za dużo. Głodni sensacji i będący w opozycji do kazań swojego lokalnego proboszcza z ambony, szturmowali sale kinowe na całym świecie. Ja doświadczyłem tego obrazu jakoś stosunkowo nie dawno. W któreś z ostatnich świąt pewna komercyjna stacja wyemitowała ów produkt reklamując go wzniosłym "po raz pierwszy w telewizji". Zapomnieli jeszcze dopowiedzieć "tylko u nas najdłuższe bloki reklamowe". Z kilkugodzinnego bełkotu poprzedzanego co i rusz licznymi stękami Dosi i świątecznymi dzwonkami Orange, jedyne co zapamiętałem to fakt, iż główną rolę w tym światowym hicie grał Forrest Gump.

Idąc więc do ex Moskwy na dalsze losy naszego niestrudzonego profesora Roberta Langdona, spodziewałem się co najmniej podobnych emocji. No... może z wyjątkiem półgodzinnych przerywników na reklamy. Choć w pewnym sensie tych też nie uniknąłem. Ale o tym później. Na wszelki wypadek przed seansem z dwoma kumplami uraczyliśmy się szybkim piwkiem. Aczkolwiek w niczym mi to nie pomogło. A jednemu koledze wręcz zaszkodziło (strasznie to moczopędne te piwa jakieś teraz robią...).

Po zajęciu miejsc gdzieś na środku środka, zrzedła mi mina. Z dwóch powodów. Po pierwsze kumpel siedzący obok przypomniał mi że film trwa ponad dwie godziny. Niby doskonale zdawałem sobie z tego sprawę, jednak w jego ustach zabrzmiało to prawie tak, gdyby powiedział do mnie śmiertelnie poważnie "zjem cię na żywca, a resztki wrzucę do Wisły". A po drugie usiadł przede mną typowy miłośnik kina akcji, który swoją łysiną zakrywał mi ogromną większość dolnego rzędu napisów na ekranie. Nie wiem czemu, ale oni zawsze siadają przede mną. Spisek grubymi nićmi szyty. Nic to. Wspiąłem się wyżej na półdupkach i uzbroiłem w cierpliwość. Może jednak nie będzie tak źle?

Kilkanaście reklam później. Początek nie powiem. Dość obiecujący. Watykan, pogrzeb papieża, przygotowania do konklawe, chrześcijańska wzniosłość, acz sztuczna... ale zaraz szybki powrót na ziemię. A konkretnie pod. Dokładnie to gdzieś w okolice Genewy do wybudowanego przez szalonych fizyków wielkiego zderzacza atomów. Zacząłem się wtedy zastanawiać czy my przypadkiem nie pomyliliśmy sal kinowych, bowiem akcja jaką mi właśnie zaproponował Howard, przypominała raczej żywcem wyjętą z filmów o równie szalonym co profesor Langdon... Bondzie. Dżejmsie Bondzie.

Powrót do Watykanu na szczęście mnie trochę uspokoił i ponownie naprowadził na właściwy tor. Niestety nie na długo. Ponownie poczułem że się wykoleiłem. Tym razem jakby świadomie i z pełną premedytacją. Zacząłem się rozglądać na prawo i lewo. Kurcze. Może ten film jest przeznaczony dla widzów do lat 16? Chwila otrzeźwienia... Dostrzegłem jarzącą się żarówkę. Nie. To przecież film dla durnych amerykanów. Tylko im trzeba tłumaczyć co to jest i gdzie leży Watykan, kim jest papież i dlaczego ludzie ekscytują się na widok konkretnego koloru dymu lecącego z komina. Moja inteligencja została po raz pierwszy boleśnie spoliczkowana.

Przedzierając się jednak jakoś przez ten gąszcz tandety i płytkości w treści, starałem się podążać za dość dynamicznie poruszającą się akcją. Było więc dość szybko, błyskotliwie, niestety nadal płytko, ale za to wybuchowo. Nie pomogła Howardowi nawet zatrudniona do specjalnych celów piękna ciemnowłosa włoszka. Prywatnie pani fizyk vel nie noszę stringów, która wespół z Landgonem próbowała ratować chrześcijaństwo przed nieuniknioną duchową zagładą. Z biegiem filmu dowiedziałem się że nasza południowa piękność zna się nie tylko na fizyce kwantowej, ale również na medycynie i religioznawstwie na poziomie średnio-zaawansowanym. Czy tylko ja odnoszę czasem wrażenie, że tak piękne i uzdolnione kobiety występują tylko w filmach? Dlaczego więc nie zostałem aktorem?

Nieustępliwy i przebiegły profesor Gump.. przepraszam.. Langdon, dosłownie za pięć dwunasta wpada co i rusz na wspaniałe pomysły. Oczywiście nikt poza pewnym policjantem i naszą uroczą włoszką go nie słucha. Nie ważne że teorie Langdona są w 175% trafne. Watykan jest cały skorumpowany i pod władaniem żądnych zemsty Illuminatów. Mówi się trudno. Radzić sobie trzeba więc samemu. No i Langdon radzi sobie, oj radzi. Kolejne przyśpieszenia i wybuchy przerywane są niby realistycznymi zdjęciami z Placu św. Piotra, na którym to nawet na pogrzebie papieża nie uświadczyłem ani jednej polskiej flagi. Wiem wiem. Czepiam się. Za to mamy do czynienia z innym polskim akcentem. Pamiętacie tą komercyjną stację TV o której pisałem na początku? No. To oni właśnie zafundowali sobie całkiem niezłą reklamę na cały świat. Otóż wykupili kilka(naście?) sekund czasu seansowego i tak oto widzimy na ekranie tu i ówdzie logo tejże stacji. Ba. Nawet słychać raz polskiego korespondenta "Na żywo z Watykanu mówił do państwa Alojzy Pierożek". ŁAŁ.

Kilka odnalezionych porwanych kardynałów później myślałem już tylko o kolejnym zimnym piwie które gdzieś tam z kilkudziesięciu metrów woła do mnie "weź mnie". Wziąłbym. Nawet w aucie, ale nie mogłem. Musiałem obserwować nagły i nieoczekiwany zwrot akcji, oraz mimowolnie podsłuchiwać komentarzy jakichś dzieciaków siedzących kilka krzesełek na lewo od mojego lewego ramienia. Że też musieli dostać mutacji akurat w kinie. Jeszcze tylko ekwilibrystyczna pokazowa akcja kaskaderska na koniec i można było otwierać szampany. Końcowe napisy przyjąłem z podobną ulgą jak zapewne kolega obok, który czym prędzej i na złamanie karku pobiegł do drzwi z namalowanym nań chłopczykiem.

Przepraszam was, ale nie potrafię być w tym przypadku obiektywny ani nawet wyrozumiały. Chciałbym, ale nie umiem. Ten film jest kompletnie nie dla mnie. Zwyczajnie poczułem się przez Howarda publicznie znieważony. Gdybym musiał wydać choć złotówkę na bilet, przez tydzień walczyłbym z kacem moralnym. Być może mam za duże klapki na oczach, być może brak mi też dystansu. Ale mi po prostu szkoda czasu na oglądanie takich hitów. Na szczęście przynajmniej piwo smakowało.

2/6

wtorek, 2 czerwca 2009

Rządzi chaos

Antychryst
reż. Lars von Trier, DEN, FRA, ITA 2009
100 min. Gutek Film

Yes, yes, yes!
Taka trochę marcinkiewiczowata była moja reakcja na widok ściskanych w ręku wejściówek na przedpremierowy pokaz najnowszego dziecka Larsa von Triera. W dodatku całkowicie darmowych. Czyli kumulacja. Wiem już w takim razie jak czują się szczęśliwi zakreślacze sześciu cyferek.

Lars von Trier zasadniczo nie należy do grona moich ulubionych reżyserów. Dobre filmy przeplata tymi słabszymi. Jednak nawet w jego najgorszej produkcji widać charakterystyczny unikalny pazur Larsa. Mam chyba wrodzoną słabość do wszelkich popaprańców i wizjonerów kina, a von Trier jest sztandarowym wręcz reprezentantem tejże szarlatańskiej sekty. Tego typu twórcy są postrzegani na świecie często tak samo jak ich surrealistyczne wizje. Albo się je ubóstwia, albo dostaje wysypki na samą myśl.

Antychryst, to według samego umiarkowanie sympatycznego duńczyka, film życia o którym stworzeniu zawsze marzył. I nie ukrywam że była to chyba najlepsza reklama na jaką mógł się w danym momencie pokusić. Swoje dwa grosze dorzucili też recenzenci i widzowie we francuskim Cannes, gdzie przed tygodniem odbyła się uroczysta światowa premiera filmu. Można było spotkać się z całym wachlarzem towarzyszących projekcji emocji. Począwszy od braw, po gwizdy, na buczeniu kończąc. Ludzie też wychodzili w trakcie. Recenzje? No przeróżne. W większości jednak krytyka zjadła tego nafaszerowanego gwoździami pączka von Triera nie regulując przy tym rachunku. Antychryst skandalista. Bulwersuje, obraża i zniesmacza. Dzięki takim opisom, von Trier może liczyć już na samym starcie na dodatkowe kilka milionów widzów więcej.

Ale czy warto?
Mimo jednak dość chłodnego przyjęcia, za wszelką cenę chciałem organoleptycznie przekonać się na własnym podniebieniu jak smakuje ów smakołyk. Zbyt dużo kontrowersji wywoływał, aby tak po prostu prześjć obok niego oboejętnie. Musiałem i już.

No więc chciałem to mam. Nie dość że wiem już jak smakuje, to właśnie rozpoczął się u mnie cykl trawienia. Mówiąc wprost. Lars chyba nie uczył gotować się od Pascala... Jest to wyjątkowo ciężkostrawne i mało wyraziste danie. Do tego po jego zjedzeniu mam zgagę.

Film zaczyna się dość obiecująco. Piękna muzyka, dynamizm ukazany w spowolnieniu, dziecko... i ciach. Dramat. Potem mistrz kuchni serwuje nam konsekwencje tegoż dramatu. Zaczynają się pierwsze dłużyzny i klasyczne nudziarstwo. Pierwszy raz spoglądam na zegarek. Jednak do mniej więcej połowy filmu odnosiłem wrażenie, że von Trier chce mi coś mądrego powiedzieć. A cała historyjka odrysowywana jest od wysoko przyłożonej lśniącej linijki.

Wszystko jednak wali się z ogromnycm hukiem po dość osobliwej scenie, w której to pewien lisek (który zapewne zaciął się przy goleniu), oznajmia ludzkim głosem osłupiałemu Dafoe, oraz nam licznie zebranym na sali... że "rządzi chaos".
Zdębiałem. Serio. W zamyśle (tak sobie niezobowiązująco główkowałem) miało być chyba straszno, jednak cała nabita do granic możliwości sala kinowa solidarnie wybuchła śmiechem. Oj chyba nie o to chodziło Larsowi. Cóż chłopie... Nie wyszło. Zwyczajnie przesoliłeś!

Wtedy właśnie coś się skończyło. Jak bańka mydlana pękła zadawalająca mnie puenta na której objawienie tak bardzo liczyłem. Ukryta głębia? Wolne żarty. Kolejne sceny (dość dramatyczne i brutalne trzeba przyznać) oglądałem już z przymróżeniem oka. Ekscytacja została zastąpiona niedowierzaniem. Co on u diabła wyczynia? Kto mu wrzucił na planie LSD do red bulla?

W dodatku Lars mimo próby przedstawienia większości scen w sposób budzący permanentny niepokój, nie wzbudził u mnie chyba ani razu klasycznego lęku (nie lubię horrorów więc dość szybko mnie łapie), niepewności i typowego dla kina grozy zaskoczenia przez przestraszenie. Choć zapewne nie do końca o straszenie widza Larsowi chodziło. Bardziej układał klocki pod kątem zawiłych meandrów psychologii, Lynchowej definicji surrealizmu, czy Tarkowskiego głębi przekazu. No ale niestety nie zawsze sprawdza się znane "chcieć to móc". Lars von Trier właśnie chyba za dużo chciał. Cenię twórczy minimalizm w kinie, ale sięgając po minimum treści należy dobrać ją w taki sposób aby wystarczyło i aby przekonało. Po prostu.

Sporo też w filmie wręcz niesmacznego obrzydzenia, porno akcentów i krwawej (dosłownie) emocjonalnej masturbacji. Wszystko to jednak dałoby się znieść, gdyby von Trier powiedział mi na końcu (lub gdziekolwiek wcześniej), o co mu tak naprawdę chodzi. Szukałem odpowiedzi przez cały czas trwania seansu. Niemiłosiernie wierciłem się w fotelu. Film mocno mnie zmęczył. Do połowy jego trwania myślałem że znam odpowiedź na nurtujące mnie pytania, a przynajmniej czułem że jadę z Larsem tą samą drogą tuż za jego tylnymi światłami. Potem jednak ostro odbił w leśną uliczkę i się zwyczajnie zgubiłem. Jeśli to ma być dzieło jego życia, to lepiej żeby już na zawsze spoczął na laurach.

Antychryst to więc dla mnie klasyczny przykład przerostu formy nad treścią. Artystyczny bełkot, nieuporządkowany chaos na ekranie i w głowie. Aczkolwiek od strony technicznej jest jednak naprawdę nieźle. Fajne wstawki i operatorskie tricki. Dźwiękowe pejzaże i insynuacje. Wszystko tak jak lubię. No ale co z tego, skoro Lars skupił się na poszczególnych scenach, nie próbując ich połączyć w logiczną całość. Brakuje też treści, jakiegoś punktu zaczepienia. Oni tam tylko tak skaczą po tych kamieniach i zapadają się w trawie. Choć w sumie obie role (jedyne ludzkie postacie w filmie) zagrane są w porządku. W końcu to nie ich wina że scenariusz był jaki był.

Nie wiem więc czy warto polecać film czy też nie. Napewno można obejrzeć w celu wyrobienia własnego zdania. Antychryst jest z pewnością filmem 'jakimś'. Na swój dość pokrętny sposób nawet interesujący, z pewnością bardzo oryginalny. Można zmierzyć się z Larsa lękami oraz jego interpretacją dobra, zła i cholera wie czego jeszcze. Jeśli chodziło mu tylko o sprzedanie nam chaosu, to cel swój osiągnął. Ja jednak miałem o wiele większego smaka. Koniec końców zostałem z pustym talerzem i brzuchem, oraz z niesmakiem w ustach. Najchętniej postawiłbym mu więc dwóję. Dam jednak naciąganą trójczynę. Za odwagę. Ale ten smród będzie się za nim ciągnął latami.

3/6